Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

beata vita

  • 1 vita

    f life
    ( durata della vita) lifetime
    anatomy waist
    a vita for life
    costo m della vita cost of living
    senza vita lifeless
    * * *
    vita1 s.f.
    1 life*: vita degli animali, delle piante, animal, plant life; la vita umana, human life; la vita terrena, life on earth; essere in vita, to be living (o alive); essere in fin di vita, to be dying; essere privo di vita, to be lifeless; essere tra la vita e la morte, to be between life and death; rimanere in vita, to survive; non dare segni di vita, to show (o to give) no signs of life; rischiare la vita, to risk (o to venture) one's life; perdere la vita, to lose one's life; dare la vita a qlcu., to give birth to s.o.; dare la vita per qlcu., qlco., to give (o to sacrifice) one's life for s.o., sthg.; dar vita a qlco., to start (o to set up) sthg.; togliere la vita a qlcu., to take s.o.'s life; togliersi la vita, to kill oneself (o to commit suicide); richiamare in vita qlcu., to bring s.o. back to life; salvare la vita a qlcu., to save s.o.'s life; ti devo la vita, I owe you my life; aver cara la vita, to value one's life; vender cara la vita, to sell one's life dearly; essere attaccati alla vita, to love life // nella primavera, al tramonto della vita, in the spring, autumn of life // l'altra vita, the next life; la vita eterna, eternal life; passare a miglior vita, to pass away (o breath one's last) // lotta per la vita, struggle for life // assicurazione sulla vita, life insurance // è in gioco la sua vita, his life is at stake // è una questione di vita o di morte, it's a matter of life and death // ne va della vita, it's more than my life is worth // pena la vita, on pain of death // lo giuro sulla mia vita, I swear it on my life // l'aria e la luce sono la nostra vita, air and light are (o mean) life to us // il lavoro è la sua vita, work is his life; amor mio, vita mia!, my love, my life! // storie di vita vissuta, real life stories // conoscere la vita, to know life (o the world); avere esperienza della vita, to have experience of life (o of the world) // è la vita!, that's life! // finché c'è vita c'è speranza, (prov.) while there's life there's hope
    2 ( periodo di vita) life*; ( durata di una vita) lifetime: vita lunga, long life; vita media, average lifetime; (fis. nucleare) mean life; vita operativa, physical life; durante la sua vita, during his lifetime; tutta una vita di felicità, a lifetime of happiness; capita una sola volta nella vita, it happens only once in a lifetime; non l'ho mai fatto in vita mia, I have never done it in my life; quel giornale ha avuto vita breve, that newspaper had a short life // vita natural durante, for one's natural life // a vita, (for) life; carcere a vita, life imprisonment; condanna a vita, life sentence; essere condannato a vita, to be given a life sentence; pensione a vita, life pension; senatore a vita, senator for life // per ( tutta) la vita, for life: essere menomato per la vita, to be maimed for life; ti amerò per tutta la vita, I'll love you as long as I live // in vita, during one's life: in vita non è stato un gran che, during his lifetime he wasn't up to much // lo conosco da una vita, è una vita che lo conosco, I've known him for years
    3 ( modo di vivere) life*, living: vita sana, onesta, attiva, healthy, honest, active life; vita privata, pubblica, private, public life; ritirarsi a vita privata, to retire to private life; vita di relazione, social life; vita in comune, life together; far vita in comune, to live together; condurre una vita tranquilla, to lead a quiet life; vivere una vita disordinata, to live (o to lead) a disorderly life // tenore di vita, standard of living // che vita!, what a life! // vita da cani, dog's life // come va la vita?, how's life (o how are you getting on)? // fare una vita da nababbo, da re, to live like a lord (o a king) // fare la dolce vita, to live it up // fare una bella vita, to lead a good life // fare la, darsi alla bella vita, to lead a life of pleasure // fare la vita, to be a prostitute; donna di vita, prostitute // avere una doppia vita, to live (o to lead) a double life // cambiare vita, to mend one's ways // rifarsi una vita, to make a new life for oneself // trascinare la vita, to live (o to lead) a hard life // rendere la vita difficile a qlcu., to make life difficult for s.o. // sapere vita, morte e miracoli di qlcu., to know everything about s.o. // poca brigata vita beata, (prov.) the fewer the better
    4 ( il necessario per vivere) living: il costo della vita, the cost of living; la vita è sempre più cara, the cost of living is going up all the time; guadagnarsi la vita, to earn one's living; si guadagna onestamente la vita, he earns an honest living; guadagnarsi a stento la vita, to scrape a living
    5 ( vitalità) vitality, life*; ( animazione) animation: è piena di vita, she is full of life (o bubbling over with vitality); città, strada piena di vita, town, street full of life; musica piena di vita, music full of vitality; romanzo privo di vita, lifeless novel; dar vita a una festa, to liven up a party
    6 ( essere, persona) life*: non c'era traccia di vita per le strade, there was no sign of life in the streets; la guerra costa molte vite, war costs many lives; non si lamenta alcuna perdita di vite umane, no lives were lost (o there was no loss of life)
    7 ( biografia) life*, biography: hai letto le vite di Plutarco?, have you read Plutarch's lives?
    vita2 s.f. ( parte del corpo) waist: prendere qlcu. per la vita, to seize s.o. by the waist; giro di vita, waist measure; abito stretto in vita, a tight-waisted dress; avere la vita alta, bassa, essere corto, lungo di vita, to have a high, low waist, to be high-waisted, low-waisted; avere la vita stretta, sottile, to have a slender waist; vita di vespa, wasp waist // su con la vita!, cheer up!
    * * *
    I ['vita] sf
    1) (gen) life

    dare la vita per qn/qc — to give one's life for sb/sth

    2) (modo di vivere) life, lifestyle

    nella vita quotidiana o di ogni giorno — in everyday life

    II ['vita] sf
    Anat waist

    abito a vita alta/bassa — dress with a high/low waist

    punto (di) vita Sartoriawaist

    * * *
    I ['vita]
    sostantivo femminile
    1) life*

    salvare la vita a qcn. — to save sb.'s life

    a vita — [esiliare, segnare] for life; [esilio, sospensione] lifetime

    rendere la vita difficile a qcn. — to make life difficult for sb.

    il governo non avrà vita lungafig. the government won't last long

    la vita di città, moderna — city life, present day life

    2) (vitalità) life*

    pieno di vita — [persona, luogo] bursting with life

    3) (biografia) life*
    5) in vita alive

    tenere qcn., qcs. in vita — to keep sb., sth. alive (anche fig.)

    vita mediastatist. expectation of life

    ••

    sapere vita, morte e miracoli di qcn. — = to know everything there's to know about sb.

    darsi alla bella vita — to live it up, to lead the life of Riley

    finché c'è vita c'è speranzaprov. while there's life there's hope

    ••
    Note:
    Dei due principali equivalenti inglesi della parola vita, life e living, il primo è il termine più generale che fa riferimento all'esperienza complessiva del vivere ( una questione di vita o di morte = a matter of life and death, un amico per la vita = a friend for life, lo stile di vita = the way of life / the lifestyle), mentre il secondo allude soprattutto alle necessità materiali del vivere ( condizioni di vita = living conditions, il costo della vita = the cost of living). Quando si parla della vita in generale, la parola life non è preceduta dall'articolo in inglese ( la vita è spesso dura = life is often hard), a meno che non ci sia una specificazione ( la vita dei contadini nell'Inghilterra medievale era spesso molto dura = the life of peasants in medieval England was often very hard)
    II ['vita]
    sostantivo femminile (parte del corpo) waist; (circonferenza) waistline

    vita sottile, larga — slim, large waist o waistline

    afferrare qcn. per la vita — to seize sb. around the waist

    a vita alta, bassa — [ abito] high-, low-waisted

    * * *
    vita1
    /'vita/
    Dei due principali equivalenti inglesi della parola vita, life e living, il primo è il termine più generale che fa riferimento all'esperienza complessiva del vivere ( una questione di vita o di morte = a matter of life and death, un amico per la vita = a friend for life, lo stile di vita = the way of life / the lifestyle), mentre il secondo allude soprattutto alle necessità materiali del vivere ( condizioni di vita = living conditions, il costo della vita = the cost of living). Quando si parla della vita in generale, la parola life non è preceduta dall'articolo in inglese ( la vita è spesso dura = life is often hard), a meno che non ci sia una specificazione ( la vita dei contadini nell'Inghilterra medievale era spesso molto dura = the life of peasants in medieval England was often very hard).
    sostantivo f.
     1 life*; salvare la vita a qcn. to save sb.'s life; non c'erano segni di vita there was no sign of life; togliersi la vita to take one own's life; tra la vita e la morte between life and death; c'è vita su Marte? is there life on Mars? forme di vita life forms; è una questione di vita o di morte it's a matter of life and death; per (tutta) la vita throughout one's life; non l'ho mai visto prima in vita mia I've never seen him before in my life; per la prima volta in vita mia for the first time in my life; che cosa farai nella vita? what are you going to do in life? a vita [esiliare, segnare] for life; [esilio, sospensione] lifetime; opera di (tutta) una vita work of a lifetime; avere una vita molto attiva to lead a busy life; rendere la vita difficile a qcn. to make life difficult for sb.; il governo non avrà vita lunga fig. the government won't last long; la vita di città, moderna city life, present day life; stile di vita lifestyle; condizioni di vita living conditions
     2 (vitalità) life*; prendere vita to come to life; è là che c'è vita that's where the action is; pieno di vita [persona, luogo] bursting with life
     3 (biografia) life*
     4 fig. (molto tempo) ci vuole una vita per fare it takes ages o an age to do; non la vedo da una vita it's been ages since I last saw her
     5 in vita alive; tenere qcn., qcs. in vita to keep sb., sth. alive (anche fig.); rimanere in vita to stay alive
    questa (sì che) è vita! this is the life! così va la vita that's what life is all about; avere vita facile to have an easy ride; sapere vita, morte e miracoli di qcn. = to know everything there's to know about sb.; darsi alla bella vita to live it up, to lead the life of Riley; una vita da cani a dog's life; per la vita e per la morte! till death us do part! o la borsa o la vita! your money or your life! su con la vita! cheer up! finché c'è vita c'è speranza prov. while there's life there's hope; donna di vita hooker; fare la vita to be on the game BE
    \
    vita eterna eternal life; vita media statist. expectation of life.
    ————————
    vita2
    /'vita/
    sostantivo f.
    (parte del corpo) waist; (circonferenza) waistline; vita sottile, larga slim, large waist o waistline; afferrare qcn. per la vita to seize sb. around the waist; a vita alta, bassa [ abito] high-, low-waisted; giro vita waist measurement.

    Dizionario Italiano-Inglese > vita

  • 2 VITA

    f
    - V707

    andare nell'altra vita (тж. passare all'altra vita)

    la seconda vita

    см. - V706

    acqua di lunga vita

    см. -A118

    albero di vita

    см. -A448

    autunno della vita

    см. -A1347

    botta di vita

    см. - B-M-1066

    ragione di vita

    см. - R40

    tenore di vita

    см. - T366
    - V711

    a vita

    nell'aprile della vita

    см. -A967

    in fin di vita

    см. - F813 a)

    pena la vita (тж. a или sotto pena di vita)

    см. - P1133
    - V718

    abbandonare la vita (тж. cadere di vita)

    cadere di vita

    см. - V718

    conoscere vita (, morte) e miracoli di qd

    см. - V754
    - V720

    dare la vita per...

    fare la vita di Michelaccio (или michelaccio, Michelasso) (: mangiare, bere e andare a spasso)

    см. - M1382

    mettere l'anima e la vita

    см. -A804
    - V745

    narrare (или raccontare) vita (, morte) e miracoli di qd

    raccontare vita (, morte) e miracoli di qd

    см. - V745
    - V754

    sapere (или conoscere) vita (, morte) e miracoli di qd

    - V755

    sapere vita (, morte) e miracoli di qc

    sbarcare la vita

    см. - S281

    chi comincia a aver buon tempo, l'ha per tutta la vita

    см. - T296

    chi disse vitella, disse vita

    см. - V780

    chi ha tempo, ha vita

    см. - T300
    - V768

    finché c'è vita, c'è speranza

    - V769

    finché ce n'è, vita da re

    poca brigata, vita beata

    см. - B1218
    - V773

    la vita è fatta a scale (, c'è chi le scende e c'è chi le sale)

    Frasario italiano-russo > VITA

  • 3 vita beata

    Итальяно-русский универсальный словарь > vita beata

  • 4 poca brigata vita beata

    Итальяно-русский универсальный словарь > poca brigata vita beata

  • 5 beatus

    bĕātus, a, um (part. de beare) [st1]1 [-] heureux, bienheureux.    - beata vita, Cic. Fin. 1, 32, etc.: la vie heureuse, le bonheur, la félicité.    - vita qua nihil beatius, Cic. Nat. 1, 51, une vie, dont le bonheur dépasse tout.    - quo beatius esse mortali nihil potest, Cic. Par. 16: destinée dont rien ne peut surpasser le bonheur pour un mortel.    - si est quod desit, ne beatus quidem est, Cic. Tusc. 5, 8, 23: s'il lui manque quelque chose, il n'est pas heureux.    - parvo beati, Hor. Ep. 2, 1, 139: heureux de peu, heureux à peu de frais.    - sedes beatae, Virg. En. 6, 639: le bienheureux séjour (= les Champs Elysées).    - novistine locum potiorem cure beato? Hor. Ep. 1, 10, 14: connais-tu endroit préférable à une délicieuse campagne?    - n. pris subst.: ex bonis, quae sola honesta sunt, efficiendum est beatum, Cic. Tusc. 5, 45: ce sont seulement les biens honnêtes qui doivent constituer le bonheur.    - m. pris subst.: in beatorum insulis, Cic. Fin. 5, 53: dans les îles des bienheureux.    - beati: - [abcl]a - les bienheureux, les morts. - [abcl]b - les bienheureux, ceux qui jouissent de la bienheureuse éternité, les saints. --- Aug. Eccl.    - quem cum beatum fuisse Sallustius respondisset praefectus, intellexit occisum acriterque amici casum ingemuit, Amm. 25, 3, 21: comme le préfet Salluste lui avait répondu qu'il était heureux, il comprit qu'il était mort et il gémit beaucoup sur le sort de son ami.    - Beatissimus, Cod. Th.: Bienheureux (titre donné aux membres du haut clergé). [st1]2 [-] comblé de tous les biens, riche, fortuné, florissant, opulent.    - hi dum aedificant tamquam beati, Cic. Cat. 2, 20: ces gens-là, en voulant bâtir comme les riches (les heureux du monde).    - quadrante beatior uno, Mart.: plus riche d'un quart d'as.    - qui tam beati quam iste est, non sumus, Cic. Verr. 4, 126: nous qui ne sommes pas comblés de tous les biens, comme lui.    - tyrannus opulentissimae et beatissimae civitatis, Cic. Nat. 3, 81: tyran de la ville la plus riche et la plus fortunée.    - beatis nunc Arabum invides gazis, Hor. 0. 1, 29, 1: tu envies maintenant les riches trésors de l'Arabie.    - beatus Thynā merce, Hor.: riche des trésors de la Bithynie.    - beata vox, Quint.: voix pleine de ressources.    - beatior spiritus, Quint.: inspiration plus féconde.    - beatum nectar, Mart. 9, 12, 5: nectar divin.    - rhét. beatissima rerum verborumque copia, Quint. 10, 1, 61, l'abondance si riche des idées et des mots.
    * * *
    bĕātus, a, um (part. de beare) [st1]1 [-] heureux, bienheureux.    - beata vita, Cic. Fin. 1, 32, etc.: la vie heureuse, le bonheur, la félicité.    - vita qua nihil beatius, Cic. Nat. 1, 51, une vie, dont le bonheur dépasse tout.    - quo beatius esse mortali nihil potest, Cic. Par. 16: destinée dont rien ne peut surpasser le bonheur pour un mortel.    - si est quod desit, ne beatus quidem est, Cic. Tusc. 5, 8, 23: s'il lui manque quelque chose, il n'est pas heureux.    - parvo beati, Hor. Ep. 2, 1, 139: heureux de peu, heureux à peu de frais.    - sedes beatae, Virg. En. 6, 639: le bienheureux séjour (= les Champs Elysées).    - novistine locum potiorem cure beato? Hor. Ep. 1, 10, 14: connais-tu endroit préférable à une délicieuse campagne?    - n. pris subst.: ex bonis, quae sola honesta sunt, efficiendum est beatum, Cic. Tusc. 5, 45: ce sont seulement les biens honnêtes qui doivent constituer le bonheur.    - m. pris subst.: in beatorum insulis, Cic. Fin. 5, 53: dans les îles des bienheureux.    - beati: - [abcl]a - les bienheureux, les morts. - [abcl]b - les bienheureux, ceux qui jouissent de la bienheureuse éternité, les saints. --- Aug. Eccl.    - quem cum beatum fuisse Sallustius respondisset praefectus, intellexit occisum acriterque amici casum ingemuit, Amm. 25, 3, 21: comme le préfet Salluste lui avait répondu qu'il était heureux, il comprit qu'il était mort et il gémit beaucoup sur le sort de son ami.    - Beatissimus, Cod. Th.: Bienheureux (titre donné aux membres du haut clergé). [st1]2 [-] comblé de tous les biens, riche, fortuné, florissant, opulent.    - hi dum aedificant tamquam beati, Cic. Cat. 2, 20: ces gens-là, en voulant bâtir comme les riches (les heureux du monde).    - quadrante beatior uno, Mart.: plus riche d'un quart d'as.    - qui tam beati quam iste est, non sumus, Cic. Verr. 4, 126: nous qui ne sommes pas comblés de tous les biens, comme lui.    - tyrannus opulentissimae et beatissimae civitatis, Cic. Nat. 3, 81: tyran de la ville la plus riche et la plus fortunée.    - beatis nunc Arabum invides gazis, Hor. 0. 1, 29, 1: tu envies maintenant les riches trésors de l'Arabie.    - beatus Thynā merce, Hor.: riche des trésors de la Bithynie.    - beata vox, Quint.: voix pleine de ressources.    - beatior spiritus, Quint.: inspiration plus féconde.    - beatum nectar, Mart. 9, 12, 5: nectar divin.    - rhét. beatissima rerum verborumque copia, Quint. 10, 1, 61, l'abondance si riche des idées et des mots.
    * * *
        Beatus, pen. prod. Cic. Heureux, Riche.
    \
        Terque quaterque beati. Virgil. Tresheureux.
    \
        Arua beata. Horat. Champs fertiles.

    Dictionarium latinogallicum > beatus

  • 6 glorior

    glōrĭor, āri, ātus sum [gloria] - intr. - se glorifier de, se vanter de, se faire gloire, être fier de.    - aliqua re (de aliqua re, in aliqua re) gloriari: se glorifier de qqch, se faire une gloire de qqch.    - gloriari alicui (apud aliquem): se glorifier auprès de qqn.    - gloriari aliquo: être fier de qqn.    - Juppiter alter avus; socero quoque glorior illo, Ov. M. 6, 176: Jupiter est mon autre aïeul; je suis fier de lui qui est aussi mon beau-père.    - gloriari + prop. inf.: se glorifier de, se glorifier de ce que.    - gloriabatur Gallograeciam se subegisse, Suet. Cal. 29, 7: il se glorifiait d'avoir subjugué la Gallo-Grèce.    - omnes provincias se peragrasse gloriabatur, Cic. de Or. 2, 258: il se glorifiait d'avoir parcouru toutes les provinces.    - se alterum fore Sullam gloriatur, Caes. BC. 1, 4, 3: il se fait gloire de devenir un autre Sylla.    - avec acc. de pron. n. idem gloriari, quod Cyrus, Cic. CM 32: se glorifier de la même chose que Cyrus. --- cf. CM 82 ; Liv. 1, 12, 9.    - beata vita glorianda est, Cic. Tusc. 5, 17, 50: on doit glorifier la vie heureuse.    - gloriari quod: se glorifier de ce que. --- Cic. Tusc. 5, 40.    - double constr. non ego secundis rebus nostris gloriabor, duos consules... ab nobis sub jugum missos, Liv. 23, 42, 7: je ne me prévaudrai pas de nos succès [passés], deux consuls envoyés par nous sous le joug.    - gloriatusque est expergefacta e somno Caesonia quantum egisset, dum ea meridiaret, Suet. Cal. 38, 3: lorsque Césonia se réveilla, il se vanta de tout ce qu'il avait fait pendant sa sieste.    - absol. licet mihi apud te gloriari, Cic. Off. 1, 78: je peux me glorifier auprès de toi.
    * * *
    glōrĭor, āri, ātus sum [gloria] - intr. - se glorifier de, se vanter de, se faire gloire, être fier de.    - aliqua re (de aliqua re, in aliqua re) gloriari: se glorifier de qqch, se faire une gloire de qqch.    - gloriari alicui (apud aliquem): se glorifier auprès de qqn.    - gloriari aliquo: être fier de qqn.    - Juppiter alter avus; socero quoque glorior illo, Ov. M. 6, 176: Jupiter est mon autre aïeul; je suis fier de lui qui est aussi mon beau-père.    - gloriari + prop. inf.: se glorifier de, se glorifier de ce que.    - gloriabatur Gallograeciam se subegisse, Suet. Cal. 29, 7: il se glorifiait d'avoir subjugué la Gallo-Grèce.    - omnes provincias se peragrasse gloriabatur, Cic. de Or. 2, 258: il se glorifiait d'avoir parcouru toutes les provinces.    - se alterum fore Sullam gloriatur, Caes. BC. 1, 4, 3: il se fait gloire de devenir un autre Sylla.    - avec acc. de pron. n. idem gloriari, quod Cyrus, Cic. CM 32: se glorifier de la même chose que Cyrus. --- cf. CM 82 ; Liv. 1, 12, 9.    - beata vita glorianda est, Cic. Tusc. 5, 17, 50: on doit glorifier la vie heureuse.    - gloriari quod: se glorifier de ce que. --- Cic. Tusc. 5, 40.    - double constr. non ego secundis rebus nostris gloriabor, duos consules... ab nobis sub jugum missos, Liv. 23, 42, 7: je ne me prévaudrai pas de nos succès [passés], deux consuls envoyés par nous sous le joug.    - gloriatusque est expergefacta e somno Caesonia quantum egisset, dum ea meridiaret, Suet. Cal. 38, 3: lorsque Césonia se réveilla, il se vanta de tout ce qu'il avait fait pendant sa sieste.    - absol. licet mihi apud te gloriari, Cic. Off. 1, 78: je peux me glorifier auprès de toi.
    * * *
        Glorior, gloriaris, gloriari. Cic. Se glorifier et vanter.
    \
        Gloriari aliquid. Cic. Se glorifier et vanter de quelque chose.

    Dictionarium latinogallicum > glorior

  • 7 securitas

    sēcūrĭtas, ātis, f. [securus], freedom from care, unconcern, composure.
    I.
    Lit.
    A.
    In a good sense (class.): Democriti securitas, quae est animi tamquam tranquillitas, quam appellavit euthumian, eo separanda fuit ab hac disputatione, quia ista animi tranquillitas ea ipsa est beata vita, Cic. Fin. 5, 8, 23:

    securitatem nunc appello vacuitatem aegritudinis, in quā vita beata posita est,

    id. Tusc. 5, 15, 42:

    vacandum omni est animi perturbatione, ut tranquillitas animi et securitas assit, quae affert cum constantiam tum etiam dignitatem,

    id. Off. 1, 21, 69:

    beatam vitam in animi securitate et in omnium vacatione munerum ponimus,

    id. N. D. 1, 20, 53; id. Lael. 15, 45 and 47; id. Att. 4, 16, 10; Liv. 36, 41; Cels. 4, 4 fin.; Quint. 5, 13, 52 (opp. cura); Plin. Ep. 6, 16, 12 (opp. timor); 7, 6, 14; 7, 10, 60; Tac. A. 3, 44; 11, 3 fin.; Sen. Ep. 105, 7:

    securitas inaffectatae orationis,

    quietness, Quint. 11, 1, 93; cf.:

    vocis ac vultus,

    Tac. A. 15, 55.— Plur. (opp. curae):

    somno ac securitatibus jam dudum hoc fuit,

    Plin. 23, 1, 23, § 41.—With gen. obj.:

    operosissima securitas mortis in M. Ofilio Hilaro ab antiquis traditur,

    Plin. 7, 53, 54, § 184.—
    B.
    In a bad sense, carelessness, heedlessness, negligence (not till after the Aug. period;

    syn. incuria): neminem celerius opprimi quam qui nihil timeret et frequentissimum initium esse calamitatis securitatem,

    Vell. 2, 118, 2:

    res altera taedium laboris, altera securitatem parit,

    Quint. 2, 2, 6; 2, 5, 13; 2, 3, 4; 4, 1, 55; 6, 1, 34; 6, 3, 62; Tac. H. 3, 83; Gell. 1, 15, 2; 4, 20, 8.—With gen. obj.:

    memoriae plerumque inhaeret fidelius, quod nullā scribendi securitate laxatur,

    Quint. 10, 6, 2.—
    II.
    Transf., object., freedom from danger, safety, security (not till after the Aug. period):

    cum innumerabilia sint mortis signa, salutis securitatisque nulla sunt,

    Plin. 7, 51, 52, § 171:

    securitatis urbanae custos,

    Vell. 2, 98, 1:

    securitas securitate mutuā persciscenda est,

    Sen. Clem. 1, 19, 5; cf.:

    securitati ante quam vindictae consulere,

    Tac. A. 11, 31:

    perpetua Romani imperii,

    Vell. 2, 103, 3:

    tutela securitatis,

    id. 2, 128, 3:

    nec spem modo ac votum securitas publica, sed ipsius voti fiduciam assumserit,

    Tac. Agr. 3:

    itinerum,

    Plin. 28, 2, 4, § 21:

    annonae,

    Tac. A. 15, 18:

    somnum a repentinā securitate datum,

    Just. 11, 13, 3:

    dextras securitatis,

    a safe conduct, Vulg. 2 Macc. 11, 30.—Hence, SECVRITAS, personified as the tutelary goddess of the Roman State, Inscr. Orell. 1830 and 1831.—
    B.
    Mercant. t. t., a guarantee, security for a debt or obligation (by hypothecation, mortgage; by receipt or acknowledgment, etc.): id quod sibi debetur, consequi debet vel ejus securitatem, Dig. 27, 4, 1 fin.—Plur., Amm. 17, 10, 4; Symm. Ep. 10, 43 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > securitas

  • 8 glorianter

    glōrĭor, ātus, 1, v. dep. a. and n. [id.], to glory, boast, vaunt, to brag of any thing, pride one's self on any thing (class.); constr. with acc., or an object - or relativeclause, with abl., de, in aliqua re, or absol.
    (α).
    With acc. of pron. ( cognate acc.):

    vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,

    Cic. de Sen. 10, 32:

    ut de me ipso aliquid more senum glorier,

    id. ib. 23, 82:

    in eum haec gloriantem impetum facit,

    Liv. 1, 12, 9.—With direct object (post-class. and rare; cf. Weissenb. ad Liv. 27, 17, 10;

    Krebs, Antibarb. p. 502): rem ineptam,

    Vop. Procul. 12, 8: victorem Pacorum. Just. 42, 4, 11.— Hence also in the gerundive:

    beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est,

    Cic. Tusc. 5, 17, 50; cf.: est in aliqua vita praedicabile aliquid et gloriandum ac prae se ferendum, ib. § 49.—
    (β).
    With an object - or relative-clause:

    gloriare evenisse ex sententia?

    Ter. Heaut. 4, 5, 18:

    is mihi etiam gloriabitur, se omnes magistratus sine repulsa assecutum?

    Cic. Pis. 1, 2:

    omnes provincias se peragrasse,

    id. de Or. 2, 64, 258:

    in eo multum gloriari, se, etc.,

    id. Rep. 1, 6:

    seque alterum fore Sullam, inter suos gloriatur,

    Caes. B. C. 1, 4, 3: se tenebras offudisse judicibus gloriatus est, Quint. 2, 17, 21; Hor. Epod. 11, 23.—With a rel.clause:

    gloriatus est expergefactae somno Caesoniae, quantum egisset, dum ca meridiaret,

    Suet. Calig. 38.—
    (γ).
    With abl.:

    nominibus veterum gloriantur,

    Cic. Or. 50, 169:

    quibus rebus gloriemini in vobis,

    id. Lig. 7, 20:

    quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

    Caes. B. G. 1, 14, 4:

    hic etiam gloriatus sit occiso malo cive,

    Quint. 3, 6, 93; 11, 2, 22:

    ut nulla re magis gloriarentur quam decepto per indutias rege,

    Liv. 42, 47, 1.—
    (δ).
    With abl. and clause:

    secundis rebus nostris, duos consules ab nobis sub jugum missos,

    Liv. 23, 42, 7.— With two ablat.:

    socero illo,

    in him as father-in-law, Ov. M. 6, 176.—
    (ε).
    With de:

    de tuis divitiis intolerantissime gloriaris,

    Cic. Vat. 12, 29:

    de misera vita gloriari,

    id. Fin. 3, 8, 28:

    de M. Catone, de Ti. Corunciano, etc.,

    id. Planc. 8, 20.—
    (ζ).
    With in:

    non pudet philosophum in eo gloriari, quod, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 21, 48: nobis quoque licet in hoc quodammodo gloriari (shortly before with an object-clause), id. Off. 2, 17, 59:

    in virtute recte gloriamur,

    id. N. D. 3, 36, 87.—
    (η).
    With adversus:

    sed ne adversus te quidem ego gloriabor,

    Liv. 22, 39, 16.—
    (θ).
    Absol.:

    licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem et hereditas hujus gloriae pertinet,

    Cic. Off. 1, 22, 78:

    tu ipse mihi gloriari videbare,

    id. Fin. 2, 16, 51:

    ut jure quisquam glorietur,

    id. ib. 4, 18, 50:

    dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse, etc.,

    Caes. B. C. 3, 45, 6:

    defendendi haec causa, non gloriandi loquor,

    Cic. Cael. 19, 45:

    ait ipse de se, nec mentitur in gloriando,

    id. Brut. 18, 71:

    (Domitia) haud negatura immo etiam gloriatura,

    Suet. Tit. 10 fin.—P. a.: glōriātus, a, um, boastful; comp.:

    gloriatior,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 2, 16.— Adv.: glōrian-ter, exultingly (late Lat.): duci ad carcerem, Ps.-Aug. ad Fratr. Erem. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > glorianter

  • 9 gloriatus

    glōrĭor, ātus, 1, v. dep. a. and n. [id.], to glory, boast, vaunt, to brag of any thing, pride one's self on any thing (class.); constr. with acc., or an object - or relativeclause, with abl., de, in aliqua re, or absol.
    (α).
    With acc. of pron. ( cognate acc.):

    vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,

    Cic. de Sen. 10, 32:

    ut de me ipso aliquid more senum glorier,

    id. ib. 23, 82:

    in eum haec gloriantem impetum facit,

    Liv. 1, 12, 9.—With direct object (post-class. and rare; cf. Weissenb. ad Liv. 27, 17, 10;

    Krebs, Antibarb. p. 502): rem ineptam,

    Vop. Procul. 12, 8: victorem Pacorum. Just. 42, 4, 11.— Hence also in the gerundive:

    beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est,

    Cic. Tusc. 5, 17, 50; cf.: est in aliqua vita praedicabile aliquid et gloriandum ac prae se ferendum, ib. § 49.—
    (β).
    With an object - or relative-clause:

    gloriare evenisse ex sententia?

    Ter. Heaut. 4, 5, 18:

    is mihi etiam gloriabitur, se omnes magistratus sine repulsa assecutum?

    Cic. Pis. 1, 2:

    omnes provincias se peragrasse,

    id. de Or. 2, 64, 258:

    in eo multum gloriari, se, etc.,

    id. Rep. 1, 6:

    seque alterum fore Sullam, inter suos gloriatur,

    Caes. B. C. 1, 4, 3: se tenebras offudisse judicibus gloriatus est, Quint. 2, 17, 21; Hor. Epod. 11, 23.—With a rel.clause:

    gloriatus est expergefactae somno Caesoniae, quantum egisset, dum ca meridiaret,

    Suet. Calig. 38.—
    (γ).
    With abl.:

    nominibus veterum gloriantur,

    Cic. Or. 50, 169:

    quibus rebus gloriemini in vobis,

    id. Lig. 7, 20:

    quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

    Caes. B. G. 1, 14, 4:

    hic etiam gloriatus sit occiso malo cive,

    Quint. 3, 6, 93; 11, 2, 22:

    ut nulla re magis gloriarentur quam decepto per indutias rege,

    Liv. 42, 47, 1.—
    (δ).
    With abl. and clause:

    secundis rebus nostris, duos consules ab nobis sub jugum missos,

    Liv. 23, 42, 7.— With two ablat.:

    socero illo,

    in him as father-in-law, Ov. M. 6, 176.—
    (ε).
    With de:

    de tuis divitiis intolerantissime gloriaris,

    Cic. Vat. 12, 29:

    de misera vita gloriari,

    id. Fin. 3, 8, 28:

    de M. Catone, de Ti. Corunciano, etc.,

    id. Planc. 8, 20.—
    (ζ).
    With in:

    non pudet philosophum in eo gloriari, quod, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 21, 48: nobis quoque licet in hoc quodammodo gloriari (shortly before with an object-clause), id. Off. 2, 17, 59:

    in virtute recte gloriamur,

    id. N. D. 3, 36, 87.—
    (η).
    With adversus:

    sed ne adversus te quidem ego gloriabor,

    Liv. 22, 39, 16.—
    (θ).
    Absol.:

    licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem et hereditas hujus gloriae pertinet,

    Cic. Off. 1, 22, 78:

    tu ipse mihi gloriari videbare,

    id. Fin. 2, 16, 51:

    ut jure quisquam glorietur,

    id. ib. 4, 18, 50:

    dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse, etc.,

    Caes. B. C. 3, 45, 6:

    defendendi haec causa, non gloriandi loquor,

    Cic. Cael. 19, 45:

    ait ipse de se, nec mentitur in gloriando,

    id. Brut. 18, 71:

    (Domitia) haud negatura immo etiam gloriatura,

    Suet. Tit. 10 fin.—P. a.: glōriātus, a, um, boastful; comp.:

    gloriatior,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 2, 16.— Adv.: glōrian-ter, exultingly (late Lat.): duci ad carcerem, Ps.-Aug. ad Fratr. Erem. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > gloriatus

  • 10 glorior

    glōrĭor, ātus, 1, v. dep. a. and n. [id.], to glory, boast, vaunt, to brag of any thing, pride one's self on any thing (class.); constr. with acc., or an object - or relativeclause, with abl., de, in aliqua re, or absol.
    (α).
    With acc. of pron. ( cognate acc.):

    vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,

    Cic. de Sen. 10, 32:

    ut de me ipso aliquid more senum glorier,

    id. ib. 23, 82:

    in eum haec gloriantem impetum facit,

    Liv. 1, 12, 9.—With direct object (post-class. and rare; cf. Weissenb. ad Liv. 27, 17, 10;

    Krebs, Antibarb. p. 502): rem ineptam,

    Vop. Procul. 12, 8: victorem Pacorum. Just. 42, 4, 11.— Hence also in the gerundive:

    beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est,

    Cic. Tusc. 5, 17, 50; cf.: est in aliqua vita praedicabile aliquid et gloriandum ac prae se ferendum, ib. § 49.—
    (β).
    With an object - or relative-clause:

    gloriare evenisse ex sententia?

    Ter. Heaut. 4, 5, 18:

    is mihi etiam gloriabitur, se omnes magistratus sine repulsa assecutum?

    Cic. Pis. 1, 2:

    omnes provincias se peragrasse,

    id. de Or. 2, 64, 258:

    in eo multum gloriari, se, etc.,

    id. Rep. 1, 6:

    seque alterum fore Sullam, inter suos gloriatur,

    Caes. B. C. 1, 4, 3: se tenebras offudisse judicibus gloriatus est, Quint. 2, 17, 21; Hor. Epod. 11, 23.—With a rel.clause:

    gloriatus est expergefactae somno Caesoniae, quantum egisset, dum ca meridiaret,

    Suet. Calig. 38.—
    (γ).
    With abl.:

    nominibus veterum gloriantur,

    Cic. Or. 50, 169:

    quibus rebus gloriemini in vobis,

    id. Lig. 7, 20:

    quod sua victoria tam insolenter gloriarentur,

    Caes. B. G. 1, 14, 4:

    hic etiam gloriatus sit occiso malo cive,

    Quint. 3, 6, 93; 11, 2, 22:

    ut nulla re magis gloriarentur quam decepto per indutias rege,

    Liv. 42, 47, 1.—
    (δ).
    With abl. and clause:

    secundis rebus nostris, duos consules ab nobis sub jugum missos,

    Liv. 23, 42, 7.— With two ablat.:

    socero illo,

    in him as father-in-law, Ov. M. 6, 176.—
    (ε).
    With de:

    de tuis divitiis intolerantissime gloriaris,

    Cic. Vat. 12, 29:

    de misera vita gloriari,

    id. Fin. 3, 8, 28:

    de M. Catone, de Ti. Corunciano, etc.,

    id. Planc. 8, 20.—
    (ζ).
    With in:

    non pudet philosophum in eo gloriari, quod, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 21, 48: nobis quoque licet in hoc quodammodo gloriari (shortly before with an object-clause), id. Off. 2, 17, 59:

    in virtute recte gloriamur,

    id. N. D. 3, 36, 87.—
    (η).
    With adversus:

    sed ne adversus te quidem ego gloriabor,

    Liv. 22, 39, 16.—
    (θ).
    Absol.:

    licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem et hereditas hujus gloriae pertinet,

    Cic. Off. 1, 22, 78:

    tu ipse mihi gloriari videbare,

    id. Fin. 2, 16, 51:

    ut jure quisquam glorietur,

    id. ib. 4, 18, 50:

    dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse, etc.,

    Caes. B. C. 3, 45, 6:

    defendendi haec causa, non gloriandi loquor,

    Cic. Cael. 19, 45:

    ait ipse de se, nec mentitur in gloriando,

    id. Brut. 18, 71:

    (Domitia) haud negatura immo etiam gloriatura,

    Suet. Tit. 10 fin.—P. a.: glōriātus, a, um, boastful; comp.:

    gloriatior,

    Jul. Val. Rer. Gest. Alex. 2, 16.— Adv.: glōrian-ter, exultingly (late Lat.): duci ad carcerem, Ps.-Aug. ad Fratr. Erem. 4.

    Lewis & Short latin dictionary > glorior

  • 11 glorior

    glōrior, ātus sum, āri (gloria), sich einer Sache (mit od. wegen einer Sache) rühmen, mit etw. prahlen, großtun, sich viel mit etw. wissen, sich viel auf etw. zugute tun, in etw. seinen Ruhm setzen od. suchen, α) absol.: tu ipse mihi gloriari videbare, Cic.: hic tu me gloriari vetas, Cic.: defendendi haec causā, non gloriandi eloquor, Cic. – m. Ang. wie? durch ein Adv. od. einen Abl., aperte gloriari, Quint.: nimis, Cic.: insolenter, Cic.: falso, Apul.: iure, Cic.: quo modo ipse gloriari solet, Cic.: ita gloriari solent, Quint. (vgl. auch no. β u. γ). – m. Ang. bei wem? durch apud m. Akk., licet enim mihi apud te gloriari, Cic.: dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse non recusare se etc., Caes.: apud omnes intemperatissime, Apul. – m. Ang. wem gegenüber? gegen wen? durch adversus m. Akk., sed ne adversus te quidem gloriabor, Liv.: nec gloriandi tempus adversus unum est, Liv. – m. Ang. wobei? wovor? durch in m. Abl., in (bei) victoria vel ignavis gloriari licet, Sall.: hos quidem diutius in nostro conspectu (vor unsern Augen) gloriari magno nobis et dedecori et dolori est, Auct. b. Alex. – β) m. Abl.: nominibus veterum, Cic.: alienis bonis, Phaedr.: vitiis solis, Tac.: malis eorum, Iustin.: iisdem amicis, Plin. pan.: iustitiā, Lact.: isto dicto, Aur. Vict.: nimis eo beneficio, Auct. b. Alex.: qui sordido vehiculo erubescit, pretioso gloriabitur, Sen.: Aegyptus alendis augendisque seminibus ita gloriata est, ut etc., rühmte sich des Gedeihens u. der Fruchtbarkeit seiner Saaten so, daß usw., Plin. pan. – m. Ang. wie? durch ein Adv., suā victoriā tam insolenter, Caes.: immodice immodesteque non Hannibale magis victo ab se quam Q. Fabio, Liv. – m. Ang. an wem? durch in m. Abl., sed hoc non concedo, ut quibus rebus gloriemini in vobis, easdem in aliis reprehendatis, Cic.: rogo ergo, domine, ut honestis, ut spero, affectibus meis praestes ut non in me tantum verum et in amico gloriari iudiciis tuis possim, Plin. ep. – m. dopp. Abl., socero illo, seiner als Schw., Ov. met. 6, 176 (vgl. unten mit dopp. Acc.). – γ) m. Genet.: adoriae plenae gloriarer, Apul. met. 7, 16 in. – δ) mit de u. Abl.: num quando vides Tusculanum aliquem de M. Catone illo in virtute principe gloriari? Cic.: si longiorem orationem non cupiditas gloriandi de me, sed necessaria criminum defensio facit, Liv.: m. Ang. wie? durch ein Adv., quoniam pecunias aliorum despicis, de tuis beneficiis intolerantissime gloriaris, Cic. – ε) mit in u. Abl. = in etw. seinen Ruhm setzen od. suchen, nobis quoque licet in hoc quodam modo gloriari, Cic.: propter virtutem enim iure laudamur, in virtute recte gloriamur, Cic. – ζ) m. folg. Infin.: sustinuisse mihi gloriatur bellum Antoni togatus Cicero noster, Cic. ep. ad Brut. 1, 17, 2: nunc gloriantis quamlibet mulierculam vincere mollitiā amor Lycisci me tenet, Hor. epod. 11, 23 sq. – η) m. folg. Acc. u. Infin.: vah, gloriare evenisse ex sententia? Ter.: is mihi etiam gloriatur se omnes magistratus sine repulsa assecutum? Cic.: id se reperisse Cassius gloriabatur, Cels.: nec inventos illis toto orbe pares viros gloriatur, Iustin. – m. Ang. unter (bei) wem? durch inter m. Akk., se alterum fore Sullam inter suos gloriatur, Caes.: Ptolemaeus inter suos belli metu pacem Gallos petere gloriatus est, Iustin. – m. Ang. wie? durch ein Adv., quod insolenter adversarii gloriarentur L. Lentulum et C. Marcellum consules creatos, Hirt. b. G. – in eo multum gloriari solent m. folg. Acc. u. Infin. = darein ihren Ruhm zu setzen, daß usw., Cic. – m. Abl. u. m. Acc. u. Infin., non ego secundis rebus nostris gloriabor, duos consules ac duos consulares exercitus ab nobis sub iugum missos, Liv. 23, 42, 7. – θ) m. folg. indir. Fragesatz: gloriatus est expergefactā e somno Caesoniā quantum egisset, dum ea meridiaret, Suet. Cal. 38, 3. – ι) mit Acc. = in bezug auf usw., u. zwar gew. m. allg. Acc. pronom., vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus, Cic.: in eum haec gloriantem impetum facit, Liv.: quod et ipse gloriatur in quadam sua epistula, worauf er sich viel weiß, Vopisc.: u. (zugl. m. de u. Abl.) ut de me ipso aliquid more senum glorier, Cic. – selten m. bestimmtem Acc., rem ineptam, Vopisc. Procul. 12, 8: m. dopp. Acc., victorem Pacorum Romanorum, von P. als Besieger der R. viel Rühmens machen, Iustin. 42, 4, 11 (vgl. oben m. dopp. Abl.). – dah. Partiz. Fut. Pass. gloriandus = rühmenswert, beata vita glorianda et praedicanda est, Cic.: nec in misera vita quidquam est praedicabile aut gloriandum, Cic.: tamquam honesta erubescenda sint et inhonesta glorianda, Augustin. – / Spätlat. auch se gloriari, sich rühmen, et ego nomine hoc participato me glorier gloriatusque sim, Iul. Val. 2, 17 (5). p. 79, 20 K.

    lateinisch-deutsches > glorior

  • 12 glorior

    glōrior, ātus sum, āri (gloria), sich einer Sache (mit od. wegen einer Sache) rühmen, mit etw. prahlen, großtun, sich viel mit etw. wissen, sich viel auf etw. zugute tun, in etw. seinen Ruhm setzen od. suchen, α) absol.: tu ipse mihi gloriari videbare, Cic.: hic tu me gloriari vetas, Cic.: defendendi haec causā, non gloriandi eloquor, Cic. – m. Ang. wie? durch ein Adv. od. einen Abl., aperte gloriari, Quint.: nimis, Cic.: insolenter, Cic.: falso, Apul.: iure, Cic.: quo modo ipse gloriari solet, Cic.: ita gloriari solent, Quint. (vgl. auch no. β u. γ). – m. Ang. bei wem? durch apud m. Akk., licet enim mihi apud te gloriari, Cic.: dicitur eo tempore glorians apud suos Pompeius dixisse non recusare se etc., Caes.: apud omnes intemperatissime, Apul. – m. Ang. wem gegenüber? gegen wen? durch adversus m. Akk., sed ne adversus te quidem gloriabor, Liv.: nec gloriandi tempus adversus unum est, Liv. – m. Ang. wobei? wovor? durch in m. Abl., in (bei) victoria vel ignavis gloriari licet, Sall.: hos quidem diutius in nostro conspectu (vor unsern Augen) gloriari magno nobis et dedecori et dolori est, Auct. b. Alex. – β) m. Abl.: nominibus veterum, Cic.: alienis bonis, Phaedr.: vitiis solis, Tac.: malis eorum, Iustin.: iisdem amicis, Plin. pan.: iustitiā, Lact.: isto dicto, Aur. Vict.: nimis eo beneficio, Auct. b. Alex.: qui sordido vehiculo erubescit, pretioso gloriabitur,
    ————
    Sen.: Aegyptus alendis augendisque seminibus ita gloriata est, ut etc., rühmte sich des Gedeihens u. der Fruchtbarkeit seiner Saaten so, daß usw., Plin. pan. – m. Ang. wie? durch ein Adv., suā victoriā tam insolenter, Caes.: immodice immodesteque non Hannibale magis victo ab se quam Q. Fabio, Liv. – m. Ang. an wem? durch in m. Abl., sed hoc non concedo, ut quibus rebus gloriemini in vobis, easdem in aliis reprehendatis, Cic.: rogo ergo, domine, ut honestis, ut spero, affectibus meis praestes ut non in me tantum verum et in amico gloriari iudiciis tuis possim, Plin. ep. – m. dopp. Abl., socero illo, seiner als Schw., Ov. met. 6, 176 (vgl. unten mit dopp. Acc.). – γ) m. Genet.: adoriae plenae gloriarer, Apul. met. 7, 16 in. – δ) mit de u. Abl.: num quando vides Tusculanum aliquem de M. Catone illo in virtute principe gloriari? Cic.: si longiorem orationem non cupiditas gloriandi de me, sed necessaria criminum defensio facit, Liv.: m. Ang. wie? durch ein Adv., quoniam pecunias aliorum despicis, de tuis beneficiis intolerantissime gloriaris, Cic. – ε) mit in u. Abl. = in etw. seinen Ruhm setzen od. suchen, nobis quoque licet in hoc quodam modo gloriari, Cic.: propter virtutem enim iure laudamur, in virtute recte gloriamur, Cic. – ζ) m. folg. Infin.: sustinuisse mihi gloriatur bellum Antoni togatus Cicero noster, Cic. ep. ad Brut. 1, 17, 2: nunc gloriantis quamlibet mulierculam vin-
    ————
    cere mollitiā amor Lycisci me tenet, Hor. epod. 11, 23 sq. – η) m. folg. Acc. u. Infin.: vah, gloriare evenisse ex sententia? Ter.: is mihi etiam gloriatur se omnes magistratus sine repulsa assecutum? Cic.: id se reperisse Cassius gloriabatur, Cels.: nec inventos illis toto orbe pares viros gloriatur, Iustin. – m. Ang. unter (bei) wem? durch inter m. Akk., se alterum fore Sullam inter suos gloriatur, Caes.: Ptolemaeus inter suos belli metu pacem Gallos petere gloriatus est, Iustin. – m. Ang. wie? durch ein Adv., quod insolenter adversarii gloriarentur L. Lentulum et C. Marcellum consules creatos, Hirt. b. G. – in eo multum gloriari solent m. folg. Acc. u. Infin. = darein ihren Ruhm zu setzen, daß usw., Cic. – m. Abl. u. m. Acc. u. Infin., non ego secundis rebus nostris gloriabor, duos consules ac duos consulares exercitus ab nobis sub iugum missos, Liv. 23, 42, 7. – θ) m. folg. indir. Fragesatz: gloriatus est expergefactā e somno Caesoniā quantum egisset, dum ea meridiaret, Suet. Cal. 38, 3. – ι) mit Acc. = in bezug auf usw., u. zwar gew. m. allg. Acc. pronom., vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus, Cic.: in eum haec gloriantem impetum facit, Liv.: quod et ipse gloriatur in quadam sua epistula, worauf er sich viel weiß, Vopisc.: u. (zugl. m. de u. Abl.) ut de me ipso aliquid more senum glorier, Cic. – selten m. bestimmtem Acc., rem ineptam, Vopisc. Procul. 12, 8: m. dopp. Acc., victorem Pacorum Ro-
    ————
    manorum, von P. als Besieger der R. viel Rühmens machen, Iustin. 42, 4, 11 (vgl. oben m. dopp. Abl.). – dah. Partiz. Fut. Pass. gloriandus = rühmenswert, beata vita glorianda et praedicanda est, Cic.: nec in misera vita quidquam est praedicabile aut gloriandum, Cic.: tamquam honesta erubescenda sint et inhonesta glorianda, Augustin. – Spätlat. auch se gloriari, sich rühmen, et ego nomine hoc participato me glorier gloriatusque sim, Iul. Val. 2, 17 (5). p. 79, 20 K.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > glorior

  • 13 prae

    prae, adv., and prep. with abl. [for prai, kindred with Sanscr. prefix pra-, before; Gr. pro, prin, prosô; cf.: pro, prior, porro, primus].
    I.
    Adv., before, in front.
    A.
    Lit. (ante-class.):

    abi prae, Sosia, Jam ego sequar,

    go before, go in advance, Plaut. Am. 1, 3, 45:

    i prae, sequar,

    Ter. And. 1, 1, 144; id. Eun. 5, 2, 69: i tu prae, virgo;

    non queo, quod pone me est, servare,

    Plaut. Curc. 4, 2, 1:

    age, age nunc tu, i prae,

    id. Pers. 4, 4, 56.—
    B.
    Trop., as a particle of comparison, with ut, quam, or quod (also written in one word, praeut and praequam; cf. Wagner ad Plaut. Aul. 503), in comparison with, compared with (ante- and post-class. and colloq.):

    parum etiam, praeut futurum est praedicas,

    Plaut. Am. 1, 1, 218; id. Bacch. 4, 9, 5:

    immo noster nunc quidem est de verbis, prae ut dudum fuit,

    id. Men. 5, 5, 33; 2, 3, 25:

    nihil hercle quidem hoc, Prae ut alia dicam,

    id. Mil. 1, 1, 20; id. Merc. 2, 4, 2:

    ludum dices fuisse, praeut hujus rabies quae dabit,

    Ter. Eun. 2, 3, 9:

    satin' parva res est voluptatum in vitā atque in aetate agundā, praequam quod molestum'st?

    in comparison with the trouble, Plaut. Am. 2, 2, 2:

    nihil hoc est, triginta minae, prae quam alios dapsilis sumptus facit,

    id. Most. 4, 2, 62 Lorenz ad loc.:

    jam minoris omnia facio prae quam quibus modis Me ludificatus est,

    id. ib. 5, 2, 25:

    sed hoc etiam pulcrum'st praequam sumptus ubi petunt,

    id. Aul. 3, 5, 33; id. Merc. prol. 23:

    quae etsi longioribus verbis comprehensa est praequam illud Graecum, etc.,

    Gell. 16, 1, 3:

    immo res omnis relictas habeo prae quod tu velis,

    Plaut. Stich. 2, 2, 38.—
    II.
    Prep. with abl. (with acc.:

    prae cornua, prae litteras,

    Petr. 39, 12; 46, 1), before, in front of, in advance of.
    A.
    Lit.:

    cavendum erit, ut (villa) a tergo potius quam prae se flumen habeat,

    before it, Col. 1, 5, 4: limina alia prae aliis erant, App. de Mundo, p. 69, 22.—Esp. freq.: prae se ferre, agere, mittere, to bear, carry, drive, or send before one's self:

    ille qui stillantem prae se pugionem tulit,

    Cic. Phil. 2, 12, 30:

    argenti prae se in aerarium tulit quattuordecim milia pondo,

    Liv. 28, 38, 5:

    prae se ferens Darium puerum,

    Suet. Calig. 19:

    prae se armentum agens,

    Liv. 1, 7, 4:

    singulos prae se inermes mittere,

    Sall. J. 94, 2: prae manu, and, less freq., prae manibus, at hand, on hand (ante- and postclass.):

    patri reddidi omne aurum, quod fuit prae manu,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 9; Ter. Ad. 5, 9, 23:

    cum prae manu debitor (pecuniam) non haberet,

    Dig. 13, 7, 27:

    si Caesaris liber prae manibus est, promi jubeas,

    Gell. 19, 8, 6:

    aes si forte prae manu non fuerit,

    App. M. 6, p. 180, 30.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen.: prae se ferre, less freq., prae se gerere, declarare, etc., prop. to carry before one's self. as if to show it; hence, to show, exhibit, manifest, reveal, make known, betray, discover, indicate (freq. and class.), Cic. Agr. 2, 2, 4:

    fortasse ceteri tectiores: ego semper me didicisse, prae me tuli,

    id. Or. 42, 146:

    nec vero cum venit, prae se fert, aut qui sit aut unde veniat,

    id. Rep. 2, 3, 6:

    scelus et facinus prae se ferens et confitens,

    id. Mil. 16, 43:

    ceteris prae se fert et ostentat,

    id. Att. 2, 23, 3:

    beata vita glorianda et praedicanda et prae se ferenda est: nihil est enim aliud quod praedicandum et prae se ferendum sit,

    id. Tusc. 5, 17, 50: conjecturam prae se gerere. id. Inv. 2, 9, 30:

    animum altum et erectum prae se gerebat, Auct. B. Afr. 10: prae se declarant gaudia vultu,

    Cat. 64, 34:

    prae se maximam speciem ostentare,

    App. Flor. p. 342, 10.—
    2.
    In partic., in comparisons, in comparison with, compared with (mostly in comparisons which imply a contrast of kind; while praeter refers to a contrast of degree only: dives prae ceteris, in contrast with the others, who are poor: dives praeter ceteros, richer than the other rich ones; cf. Krebs, Antibarb. p. 894).
    (α).
    With positive adj. (class.; v. infra):

    omnia prae meo commodo,

    Ter. Ad. 2, 3, 9: omnium unguentum odor prae tuo nautea est, Plaut. Curc. 1, 2, 5; id. Men. 1, 2, 67:

    Gallis prae magnitudine corporum suorum brevitas nostra contemptui est,

    Caes. B. G. 2, 30:

    prae divitiis,

    Liv. 3, 26:

    videbant omnes prae illo parvi futuros,

    Nep. Eum. 10, 4; Cic. Agr. 2, 35, 96:

    veros illos Atticos prae se paene agrestes putat,

    id. Brut. 83, 286:

    ab isto prae lucro praedāque nec vectigalium nec posteritatis habitam esse rationem,

    id. Verr. 2, 3, 55, § 128:

    non tu quidem vacuus molestiis, sed prae nobis beatus,

    id. Fam. 4, 4, 2; Hor. Ep. 1, 11, 4:

    (stultitia) prae ceteris parit immensas cupiditates,

    Auct. Her. 2, 22, 34.—
    (β).
    So with comp. for quam (ante- and post-class.):

    atque me minoris facio prae illo,

    Plaut. Ep. 3, 4, 85:

    id prae illo, quod honestum nobis est, fit plenius,

    Gell. 1, 3, 25; Front. Ep. ad M. Caes. 1, 2; Hier. in Psa. 44, 3; Aug. c. Acad. 1, 22.—
    3.
    In giving the cause, which, as it were, goes before, for, because of, by reason of, on account of (class. only of a hinderance; with an express or implied negation; or with vix, v. Zumpt, § 310): Ulixi cor frixit prae pavore, Liv. Andron. ap. Serv. Verg. A. 1, 92:

    prae laetitiā lacrumae praesiliunt mihi,

    Plaut. Stich. 3, 2, 13:

    prae lassitudine opus est ut lavem,

    id. Truc. 2, 3, 7; Ter. Heaut. 1, 1, 71:

    prae gaudio ubi sim nescio,

    id. ib. 2, 3, 67:

    vivere non quit Prae macie,

    Lucr. 4, 1167:

    nec loqui prae maerore potuit,

    Cic. Planc. 41, 99:

    quorum ille nomen prae metu ferre non poterat,

    id. Phil. 13, 9, 20:

    solem prae jaculorum multitudine non videbitis,

    id. Tusc. 1, 42, 101:

    prae irā,

    Liv. 31, 24 fin.:

    vix sibimet ipsi prae nec opinato gaudio credentes,

    id. 39, 49.—In composition, prae usually denotes,
    a.
    Before: praedico, praebibo, praecaveo, etc.; so too, praeceps, headforemost, headlong. —In time: praecanus, gray before one's time.
    b.
    Enhancing the main idea, qs. in advance of others: praealtus, extremely high: praeclarus, very celebrated; praevalidus, very strong, etc.

    Lewis & Short latin dictionary > prae

  • 14 segregatus

    sē-grĕgo, āvi, ātum, 1 (in tmesi:

    seque gregari,

    Lucr. 1, 452), v. a. [grex].
    I.
    To set apart or separate from the flock (very rare):

    oves segregatas (a capellis),

    Phaedr. 3, 15, 3:

    mater Segregat egregiam subolem,

    Nemes. Cyn. 156 sq.; cf.:

    Sicut pastor segregat oves ab haedis,

    Vulg. Matt. 25, 32.—
    II.
    In gen. (cf. congrego, II.), to set apart, lay aside, put away; to separate, remove, segregate.
    A.
    Lit., Lucr. 1, 452:

    exclusit illum a re publicā, distraxit, segregavit scelus ipsius,

    Cic. Phil. 5, 11, 29:

    aliquem ab se,

    Plaut. Capt. 3, 1, 10:

    non modo non segregandum a numero civium verum etiam adsciscendum,

    Cic. Arch. 2, 4:

    aliquem ab aliquo,

    Plaut. Mil. 4, 6, 17:

    ne abs te hanc segreges neu deseras,

    Ter. And. 1, 5, 56:

    vulgus ab se,

    id. Heaut. 2, 4, 6; id. Hec. 3, 5, 30; 5, 1, 26; 5, 2, 23; 5, 2, 30; cf.:

    se ab aliquo,

    Quint. 1, 2, 20; Plin. 34, 2, 3, § 6; Stat. Th. 12, 184:

    aliquem e senatu,

    Plaut. Most. 5, 1, 9: captivis productis segregatisque, separated (the allies and the Romans), Liv. 22, 58.—
    B.
    Trop., to separate, remove away from; to divide, etc. (syn.:

    sepono, sejungo, removeo): spes, opes auxiliaque ab aliquo,

    Plaut. Capt. 3, 3, 2:

    ista feritas a communi tamquam humanitatis corpore segreganda est,

    Cic. Off. 3, 6, 32; cf.:

    haec (eloquendi vis) nos a vitā immani et ferā segregavit,

    Cic. N. D. 2, 59, 148:

    suspicionem et culpam ab se,

    Plaut. Trin. 1, 2, 42; id. As. 4, 1, 29:

    virtutem a summo bono,

    Cic. Fin. 3, 9, 30:

    civitatis causam a Polyarato,

    Liv. 45, 22; cf.:

    publicam causam a privatorum culpā,

    id. 45, 23:

    iambum et trochaeum frequentem segregat ab oratore Aristoteles,

    Cic. de Or. 3, 47, 182:

    (beata vita) a comitatu pulcherrimo segregata,

    id. Tusc. 5, 28, 80: cives ore obscena dicta segregent, Att. ap. Non. 357, 16, and 206, 2:

    sermonem,

    i. e. to be silent, Plaut. Mil. 3, 1, 61; id. Poen. 1, 2, 136; cf.: ore obscena segregent, Att. ap. Non. 357, 13 (Trag. Rel. v. 511 Rib.):

    ut segregaret pugnam eorum (Curiatiorum),

    divide, separate, Liv. 1, 25:

    a peccatoribus,

    Vulg. Heb. 7, 26; to set apart for a special work, id. Rom. 1, 1; cf. id. Act. 13, 2.—Part.: sēgrĕgātus, a, um; comp. segregatior, more isolated, Rufin. Orig. Prin. 1, 1, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > segregatus

  • 15 segrego

    sē-grĕgo, āvi, ātum, 1 (in tmesi:

    seque gregari,

    Lucr. 1, 452), v. a. [grex].
    I.
    To set apart or separate from the flock (very rare):

    oves segregatas (a capellis),

    Phaedr. 3, 15, 3:

    mater Segregat egregiam subolem,

    Nemes. Cyn. 156 sq.; cf.:

    Sicut pastor segregat oves ab haedis,

    Vulg. Matt. 25, 32.—
    II.
    In gen. (cf. congrego, II.), to set apart, lay aside, put away; to separate, remove, segregate.
    A.
    Lit., Lucr. 1, 452:

    exclusit illum a re publicā, distraxit, segregavit scelus ipsius,

    Cic. Phil. 5, 11, 29:

    aliquem ab se,

    Plaut. Capt. 3, 1, 10:

    non modo non segregandum a numero civium verum etiam adsciscendum,

    Cic. Arch. 2, 4:

    aliquem ab aliquo,

    Plaut. Mil. 4, 6, 17:

    ne abs te hanc segreges neu deseras,

    Ter. And. 1, 5, 56:

    vulgus ab se,

    id. Heaut. 2, 4, 6; id. Hec. 3, 5, 30; 5, 1, 26; 5, 2, 23; 5, 2, 30; cf.:

    se ab aliquo,

    Quint. 1, 2, 20; Plin. 34, 2, 3, § 6; Stat. Th. 12, 184:

    aliquem e senatu,

    Plaut. Most. 5, 1, 9: captivis productis segregatisque, separated (the allies and the Romans), Liv. 22, 58.—
    B.
    Trop., to separate, remove away from; to divide, etc. (syn.:

    sepono, sejungo, removeo): spes, opes auxiliaque ab aliquo,

    Plaut. Capt. 3, 3, 2:

    ista feritas a communi tamquam humanitatis corpore segreganda est,

    Cic. Off. 3, 6, 32; cf.:

    haec (eloquendi vis) nos a vitā immani et ferā segregavit,

    Cic. N. D. 2, 59, 148:

    suspicionem et culpam ab se,

    Plaut. Trin. 1, 2, 42; id. As. 4, 1, 29:

    virtutem a summo bono,

    Cic. Fin. 3, 9, 30:

    civitatis causam a Polyarato,

    Liv. 45, 22; cf.:

    publicam causam a privatorum culpā,

    id. 45, 23:

    iambum et trochaeum frequentem segregat ab oratore Aristoteles,

    Cic. de Or. 3, 47, 182:

    (beata vita) a comitatu pulcherrimo segregata,

    id. Tusc. 5, 28, 80: cives ore obscena dicta segregent, Att. ap. Non. 357, 16, and 206, 2:

    sermonem,

    i. e. to be silent, Plaut. Mil. 3, 1, 61; id. Poen. 1, 2, 136; cf.: ore obscena segregent, Att. ap. Non. 357, 13 (Trag. Rel. v. 511 Rib.):

    ut segregaret pugnam eorum (Curiatiorum),

    divide, separate, Liv. 1, 25:

    a peccatoribus,

    Vulg. Heb. 7, 26; to set apart for a special work, id. Rom. 1, 1; cf. id. Act. 13, 2.—Part.: sēgrĕgātus, a, um; comp. segregatior, more isolated, Rufin. Orig. Prin. 1, 1, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > segrego

  • 16 cohaereo

    co-haereo, haesī, haesum, ēre
    1) быть связанным, находиться в связи (cum re aliquā C etc. и rei alicui QC, O, PM)
    5) прочно стоять, быть устойчивым, существовать, быть
    nec enim virtutes sine beatā vitā c. possunt, nec illa sine- virtutibus C — ибо ни добродетели невозможны без счастья, ни счастье без добродетелей

    Латинско-русский словарь > cohaereo

  • 17 cerno

    cerno, crēvī, crētum, ere ( aus *crĭno; vgl. κρῑνω, crībrum), sichten, scheiden, I) eig.: cernere alqd per cribrum, Cato (wofür poet. alqd per densa foramina, Ov.): cernere alqd in cribris, Ov.: cernere alqd tenui od. artiore cribro, Plin.: alqd cribello spisso, Pallad. – II) übtr.: A) unterscheiden, 1) mit den Sinnen, bes. mit den Augen unterscheiden, a) übh., deutlich wahrnehmen, gewahren, erkennen, sehen, α) mit den Sinnen, ut (vis et natura deorum) non sensu, sed mente cernatur, Cic. de nat. deor. 1, 49. – β) mit den Augen, teils von den Augen selbst, pupilla, quā cernit (oculus), Cels.: imbecillitas oculorum est, ex qua quidem interdiu satis, noctu nihil cernunt, Cels. – teils v. Pers., absol., estne Hegio tribulis noster? si satis cerno, is est hercle, Ter.: nos oculis quia solis cernere quimus, Lucr.: acies ipsa, quā cernimus, quae pupula vocatur, Cic.: u. so c. acute, Lucr., acutum, Hor. u. Amm.: c. clarissime, Plin. – m. Acc., lumen iubarne in caelo cerno? Enn. fr.: ut (wie) ea cernimus, quae videmus, Cic.: ego Catuli Cumanum ex hoc loco video, Pompeianum non cerno, Cic.: nisi prope admota non cernere, kurzsichtig sein (Ggstz. longinqua contueri, fernsichtig sein), Plin.: dextro oculo plus cernere, Plin.: in sole sidera ipsa desinunt cerni (sind nicht mehr sichtbar), Quint.: exemplum insigne cernitis (habt vor Augen) mutationis rerum humanarum, Liv.: im Passiv m. Dat. pers. (wem?), neque cernitur ulli, ist niemand sichtbar, Verg. Aen. 1, 440. – alqd oculis cernere, Cic. u.a., Ggstz. auribus accipere, Nep., od. animo videre, Cic.: c. oculis profanis, Ov., obliquis, Plin.: alqd c. coram, Verg. – m. Acc. eines Partiz., migrantes cernas tota ex urbe ruentes, Verg.: simile quiddam facientes aves cernimus, Quint.: cernis terram quasi quibusdam redimitam et circumdatam cingulis, Cic. – m. Acc. u. Infin., Auroram rutilare procul cerno, Acc. fr.: Amphilochum huc vadere cerno, Acc. fr.: simul ut pueras has hāc nocte suspirare crevi, Titin. fr.: sensum inesse et motum in membris cerno, Canius bei Varr. LL.: quos frequentes obstinatos ad resistendum concurrisse cernebat, Suet.: cernebatur (man gewahrte) novissimos illorum premi, Caes. – m. indir. Fragesatz, hic autem alter (cingulus) cerne, quam tenui vos parte contingat, Cic.: cernis, ut insultent Rutuli? Verg. – endlich die Formeln en cerne (cernite) od. cerne en, dasieh, um die Aufmerksamkeit zu erregen, Stat. Theb. 5, 124 u. 7, 386: so auch cernis ut (wie), Ov. fast. 1, 75. – b) prägn., berücksichtigend vor Augen haben, im Auge haben, ubi gratus, si non eum ipsum cernunt grati, cui referunt gratiam, Cic. de legg. 1, 49: exempla adiungerem, nisi apud quos oratio haberetur cernerem, Cic. de or. 1, 190. – 2) mit dem Geiste unterscheiden, a) übh., deutlich wahrnehmen od. erken nen, sich überzeugen, animus plus cernit et longius, Cic.: mentis acies, quā verum cernitur, Cic.: haec, quae non vidistis oculis, animis cernere potestis, Cic.: neque tanta in rebus obscuritas, ut eas non penitus acri vir ingenio cernat, si modo aspexerit, Cic.: ut consuetum facile amorem cerneres, Ter.: quae cum ego non solum suspicarer, sed plane cernerem, Cic.: perspice tu, qui plurimum cernis, da sieh du zu, der du die beste Nase hast (im Doppelsinn mit cernere = cernere hereditatem), Cornif. rhet. 4, 67. – m. Acc. u. Inf., quom te mihi amicam esse crevi, Plaut.: isque ubi se nullo iam cursu evadere pugnae posse cernit, Verg.: ille cernens nullum locum sibi tutum in Graecia in Asiam transiit, Nep. – m. indir. Fragesatz, iam cernam, mene an illam potiorem putes, Cic. poët.: nec pro quibus meritis, pro qua magnificentia tantum ei tribuatur, cernere, Liv.: cernis ut ignavum corrumpant otia corpus, Ov. – b) animo cernere., im Geiste voraussehen, m. Acc. u. Infin., Cic. Cat. 4, 11: m. indir. Fragesatz, Cic. ep. 5, 12, 2. – c) cerni in alqa re od. bl. alqā re, in, an od. durch etw. wahrgenommen od. erkannt werden, in od. durch etw. sich zeigen, in temporibus autem praesentia, praeterita, futura cernuntur, Cic.: amicus certus in re incerta cernitur, Enn. fr.: atque hae quidem virtutes cernuntur in agendo, Cic.: fortis animus et magnus duabus rebus maxime cernitur, Cic.: si beata vita honestate cernitur, Cic. – B) entscheiden, 1) etw. Zweifelhaftes, Streitiges entscheiden, a) friedlich entscheiden, entscheidend bestimmen, v. Richter usw., et aecum (aequum) et rectum est, quod postulas; iurati cernant, Acc. tr. 33: regnum tibi permitti malunt? cernant; tradam exercitum, Acc. tr. 18: v. Lose, priusquam id sors creverit, Liv. 43, 12, 2. – b) durch Streit, Kampf entscheiden = kämpfen, ibi de divinis atque humanis cernitur, Plaut. trin. 479. – bes. durch Waffengewalt (vgl. Heinse Verg. Aen. 12, 709), absol., armis cum alqo, Acc. fr.: ferro inter se, Verg.: hi crevere pares bello, Sil. – m. de u. Abl., saeviter fortunā ferri de victoria, Enn. fr.: de virtute, Pacuv. fr.: magnis de rebus inter se, Lucr. – m. Acc. (über etw.), ferro, non auro vitam, Enn. fr.: fortunam ferro, Enn. fr. – m. homog. Acc., einen Kampf kämpfen, certamen, Plaut.: duplicem seiunctim Martem, Tibull. – 2) prägn.: a) sich für etw. entscheiden, etw. beschließen, durch entscheidenden Beschluß bestimmen, quodcumque senatus creverit, agunto, Cic. de legg. 3, 6: quotcumque senatus creverit, tot sunt, ibid. 3, 8: zugl. m. Dat. (für wen?) quibus divis (portenta) creverint, procuranto, ibid. 2, 21: zugl. m. de u. Abl., quid de Armenia cernerent, Tac. ann. 15, 14: m. Infin., Lucil. sat. 5, 35 u. 13, 1. Catull. 64, 150. Laev. fr. 6 M. (bei Charis. 288, 10). – b) als jurist. t. t., cernere hereditatem, sich für die Annahme der Erbschaft entscheiden od. erklären, u. meton. = die Erbschaft annehmen (s. Varr. LL. 6, 80 u. 7, 78. Paul. ex Fest. 53, 8), Cic. agr. 2, 40; ad Att. 11, 2, 1. Liv. 24, 25, 3 (wo hereditatem regni c.): verb. hereditatem cernere adireque (annehmen u. antreten); u. umgek. hereditatem adire cernereque, Plin. ep. 10, 75 (79), 2. Gaius inst. 1, 266. – bildl., amorem alcis erga me cum reliqua hereditate c., Cic. ad Att. 6, 1, 10: hanc quasi falsam hereditatem alienae gloriae, Cic. ep. 9, 14, 4: hanc hereditatem paternam solam, catenas et carcerem, Val. Max. 5, 3. ext. 3. p. 241, 8 H. – / Perf. crevi außer in juristischen Formeln auch Plaut. cist. 1. Titin. com. 50. Laev. fr. 6 M. bei Charis. 288, 10 (wo synkop. cresti). Cic. ad Att. 11, 2, 1 u. 11, 12, 14.; vgl. Georges Lexikon der latein. Wortformen S. 124. – Partiz. Perf. Pass. spätlatein. cernitus (gesiebt), Th. Prisc. 4, 1.

    lateinisch-deutsches > cerno

  • 18 claudeo

    claudeo, ēre, u. gew. claudo, clausūrus, ere (claudus), lahmen, hinken, nur übtr. = auf schwachen Füßen stehen, nicht Stich halten, schlecht bestellt sein, α) Form claudeo: an ubi vos sitis, ibi consilium claudeat? Caecil. com. 32. – β) Form claudo: si (beata vita) una ex parte clauderet, Cic.: si alterā parte claudet (Futur.) res publica, Liv.: neque enim ignorantiā res claudit, Sall. fr.: si memoria rebus vetustis claudit, Auson.: quā causā claudat aliquantum amor erga te meus, Fronto. – bes. v. der Rede u. v. Redner, quid est cur claudere aut insistere orationem malint quam cum sententia pariter excurrere, Cic.: nisi tertia syllaba circumflexe promatur, numerus clausurus est, Gell.: in quacumque enim una (parte) plane clauderet, orator esse non posset, Cic.

    lateinisch-deutsches > claudeo

  • 19 ne [2]

    2. nē, die urspr. u. eig. latein. Verneinungspartikel, als Adv. = nicht, als Coniunction = daß nicht, damit nicht, und, mit Verkürzung des Vokals, , als enklitisches Fragewort = etwa nicht? doch nicht? ob etwa nicht? (s. 3. ne).

    I) , als Adv., nicht, A) als Verneinung eines Begriffes, der als sinnlich od. geistig wahrgenommen aufgefaßt wird. In dieser Weise findet sich ne nur in der älteren Zeit der Sprache gebraucht, während sonst gew. non zur Verneinung dient, nisi tu ne vis, Plaut.: operae ne parcunt, Plaut.: crescere ne possunt fruges, Lucr. – In der ausgebildeten Sprache hat es sich so erhalten in Zusammensetzungen, wie nefas, nemo (= ne-homo), ne-scio, ne-quaquam, nedum, ne-uter, nullus, numquam, nusquam, necopinus, necubi, negotium u.a.

    B) als Verneinung eines Begriffes, der als vorgestellt und daher nur als möglich aufgefaßt wird, 1) in der Verbindung ne... quidem (ne quidem ohne dazwischengesetztes Wort bei Gaius inst. 1, 67 u. 3, 93), die das Wort oder die Wortverbindung, die verneint werden soll, in die Mitte nimmt, nicht einmal, ne populus quidem, Cic.: ne in oppidis quidem, Cic.: ne cum esset factum quidem, Cic. – Sollen mehrere durch Partikeln verbundene Wortbegriffe verneint werden, so steht ne... quidem nur bei dem ersten, ne Aequi quidem ac Volsci, Liv.: ne a sententiis quidem aut verbis, Quint. – Ebenso wird bei verbundenen Sätzen ne... quidem nur im ersten gesetzt, ita ut ne efferendi quidem signa Romanis spatium nec ad explicandam aciem locus esset, Liv. – Durch ne... quidem wird der ganze Satz verneint, cum mendaci homini ne verum quidem dicenti credere soleamus, Cic. – Doch geht sehr häufig eine Negation voraus, non fugio ne hos quidem mores, Cic.: numquam illum ne minimā quidem re offendi, Cic. – Wenn daher zwei Satzglieder miteinander verbunden werden, von denen das eine den schwächeren Gedanken durch non modo (nicht eben, nicht gerade, nicht nur), das andere den stärkeren durch ne... quidem ausdrückt, so kann bei jenem non als seine eigene Negation gesetzt, aber auch weggelassen u. aus dem mit ne... quidem gebildeten Satze entnommen werden, jedoch nur dann, wenn beide Satzglieder einerlei Prädikat haben, mihi vero quidquid accĭderit ne recusanti quidem, non modo non repugnanti, Cic.: ne sues quidem id velint, non modo ipse, nicht bloß ich nicht, Cic.: duas res non modo agere uno tempore, sed ne cogitando quidem explicare potest, Cic. – Häufig bedeutet ne... quidem a) geschweige, viel weniger, wenn der Satz eine Steigerung enthält, nullum est fatum: ita ne divinatio quidem, Cic. – b) keineswegs, wenn ein anderer Satz mit sed (sondern), etiam (sogar), sed etiam (sondern sogar) entgegengesetzt wird, is utitur consilio ne suorum quidem, sed suo, Cic.: ergo illi ne causa quidem itineris, etiam manendi, Cic.: ne conivente quidem te, sed etiam hilarioribus oculis intuente, Cic. – c) natürlich nicht, gewiß nicht, wenn ein abgeleiteter Gedanke angeschlossen wird, carēre enim sentientis est: nec sensus in mortuo: ne carēre quidem igitur in mortuo est, Cic.: egone ut te interpellem? ne hoc quidem vellem, Cic. – 2) in der Verbindung ne... quoque = ne... quidem, auch nicht einmal, sese, inquit, ne id quoque, quod tum suaderet, facturum esse, Cl. Quadr. ann. 1. fr. 17 (bei Gell. 17, 2, 18): ceterum quando ne ea quoque temptata vis proficeret, consilio grassandum, Liv. 10, 14, 13: u. so auch Gell. 1, 2, 5 u. 20, 1, 15: in Verbindungen, wie ne quis, ne qui, ne quando u.a., iustitiae primum munus est, ut ne cui quis noceat, Cic.: ut ne qua scintilla relinquatur, Cic.: ut ne quando amare inciperemus, Cic.

    C) zur Verneinung eines Begriffes, der als gewollt u. übh. als von einer Willenstätigkeit abhängig aufgefaßt wird: AA) in unabhängigen Sätzen: 1) in Sätzen, die eine Bitte, eine Aufforderung, einen Befehl enthalten, nicht, a) neben dem Imperativ, ne crucia te, Ter.: ne nega, verred' es nicht! Ter.: ne time, Plaut.: ne metue, Sen. rhet.: fratrem ne desere, Verg.: ne gravare, Plin. ep.: ne timete, Liv.: ne repugnate vestro bono, Sen.: impius ne audeto placare donis iram deorum, Cic. – b) neben dem Konjunktiv (des Präsens od. Perfekts), ne me moneatis, Plaut.: ne forte pudori sit tibi Musa, Hor.: ne tot annorum felicitatem in unius horae dederis discrimen, Liv. – Häufig wird ein mit ne gebildeter Satz ohne Verbindungspartikel nach einer Einräumung gesetzt, sint sane liberales ex sociorum fortunis, misericordes in furibus aerarii, ne illi sanguinem nostrum largiantur, doch unser Blut sollen sie nicht vergeuden, Sall.: tu vero istam Romae legem rogato: nobis nostras ne ademeris, Cic. – Ebenso steht ein mit ne gebildeter Satz ohne Verbindungspartikel, wenn der in ihm enthaltene Gedanke aus einem anderen abgeleitet wird, nec nunc adulteria obiecturum ait, ne domum reposceret, noch weniger wolle er den Palast zurückverlangen, Tac. ann. 11, 30 (wo Halm nedum). – 2) in Sätzen, die eine Einräumung enthalten, gesetzt, daß nicht, zugegeben, daß nicht, ne sit sane summum malum dolor: malum certe est, Cic.: ne sit igitur sol, ne luna, ne stellae, Cic.: ne aequaveritis Hannibali Philippum, ne Carthaginiensibus Macedonas, Pyrrho certe aequabitis, Liv. – 3) in Sätzen, die einen Wunsch enthalten, nicht, doch nicht, ne id Iuppiter optimus maximus sirit, Liv. – bes. häufig utinam ne (wofür auch utinam non stehen kann), illud utinam ne vere scriberem, Cic. – Dah. wird ne auch bei Beteuerungen gesetzt, ne vivam, si scio, ich will des Todes sein, Cic.: ne sim salvus, si aliter scribo ac sentio, ich will nicht gesund sein, Cic.

    BB) in abhängigen Sätzen: 1) in Sätzen aller Art neben einem Komparativ, nicht, ja nicht, ut hoc nostrum desiderium ne plus sit annuum, Cic.: muneris ergo in singulos dari ne minus dena milia aeris, Liv.: noluit quid statui nisi columellam tribus cubitis ne altiorem, Cic. – 2) in Sätzen zur Angabe der Absicht, nicht, ja nicht, nur nicht, te ulciscar, ut ne impune nos illuseris, Cic.: quid vis nobis dare, ut isti abs te ne auferantur, Cic. – 3) in Sätzen zur Angabe eines beabsichtigten Erfolges, nicht, ja nicht, nur nicht, iubeatis ut in civitate ne sit, Cic.: illud assequi possunt, ut ne dedeceat, Cic.: te obsecro, ut ne credas, Ter. – Auch da, wo der Erfolg ein rein faktischer zu sein scheint, liegt der Begriff der Absichtlichkeit des handelnden od. denkenden Subjekts zugrunde, tantum a vallo eius prima acies aberat, uti ne in eam telum adigi posset, daß es nicht möglich sein sollte, Caes.: ex quo efficitur, non ut voluptas ne sit, sed ut voluptas non sit summum bonum, nicht daß die Sinnenlust gar nicht vorhanden sein soll, sondern daß sie nicht das höchste Gut ist, Cic. – 4) in relativen Absichtssätzen, die mit quo (qui) od. quomodo gebildet sind, nicht, ja nicht, ego id agam, mihi qui ne detur, Ter.: quo ne per vacuum Romano incurreret hostis, Hor.: quaeritis maximis sumptibus faciendis quomodo ne tributa conferatis, Rutil. Lup. – 5) in restringierenden Sätzen in den Verbndgg. dum ne, modo ne, dummodo ne, tantum ne, wenn nur nicht, nur nicht, Komik., Cic. u.a.

    II) , als Coniunction, daß nicht, damit nicht, A) in Sätzen zur Angabe der Absicht, daß nicht, damit nicht, gallinae pennis fovent pullos, ne frigore laedantur, Cic.: dolorem saepe perpetiuntur, ne incĭdant in maiorem Cic.: ne vana urbis magnitudo esset, asylum aperit, Liv.: nemo prudens punit, quia peccatum est, sed ne peccetur, Sen. – Häufig bezieht sich ne auf ein die Absicht andeutendes Wort, wie ideo, idcirco, propter hoc u.a., an ideo aliquid scripsit, ne videretur? Cic.: idcirco capite et superciliis semper erat rasis, ne ullum pilum viri boni habere dicatur, Cic. – Zuw. steht ein mit ne gebildeter Satz vor einem anderen, der eine Behauptung od. Erzählung enthält, um die Absicht anzugeben, in der die Mitteilung gemacht wird. Zur Vervollständigung der Gedankenreihe müßte ein Satz wie »so behaupte, erwähne ich, daß« beigefügt sein, der aber im Lat., wie im Deutschen, oft ausgelassen wird, ne tamen ignores, quo sit Romana loco res, Cantaber Agrippae... virtute cecĭdit, Hor.: daher ne multa dicam, ne multa od. multis, kurz, Cic.

    B) in Sätzen zur Angabe eines beabsichtigten Erfolges, daß nicht, 1) nach Verben, die eine Willensäußerung bezeichnen, hoc te rogo, ne demittas animum, Cic.: toti exercitui imperavit, ne iniussu concurrerent, Caes.: malo, ne roges, Cic.: Macedonas monebat, ne moverentur, Iustin.: ne quis insepultus esset, rerum natura prospexit, Sen.: ne quam occasionem dimitteret, cogitabat, Caes. – 2) nach Ausdrücken, die eine Aussage enthalten, die eine Willenstätigkeit voraussetzt, quidam ne umquam riderent, consecuti sunt, Sen.: vestra interest, ne imperatorem pessimi faciant, Tac.: aegre retentis militibus est factum, ne proelio contenderetur, Caes.: potestis efficere, ut male moriar: ne moriar, non potestis, Plin. ep.: reliquum est, ne quid stulte, ne quid temere dicam aut faciam, Cic.

    / Als Eigentümlichkeit ist zu bemerken: 1) daß ne durch »daß« od. den bloßen Infinitiv wiedergegeben wird: a) nach den Verben »sich hüten (cavēre), verhindern (impedire, resistere), verbieten (interdicere, seltener vetare), sich weigern (recusare)«, weil der negative Begriff, der in diesen Verben enthalten ist, auch auf den abhängigen Satz übertragen wird, s. caveo, im-pedio, re-sisto usw. – Zuw. steht auch ne, wenn aus dem Verbum des Hauptsatzes der Begriff eines der angegebenen Verben herausgenommen werden kann, Decii corpus ne inveniretur, nox quaerentes oppressit, Liv. – b) nach allen Verben u. Ausdrücken, die den Begriff der Furcht u. Besorgnis haben (wie timere, metuere, vereri, horrere, pavere; terrere, conterrere; timor est, metus est, spes est, periculum est), weil in ihnen der Begriff eines vergeblichen Wunsches enthalten ist, s. timeo, metuo usw. – Wenn der abhängige Satz negativ ist, steht ne non, zB. timeo, ne non impetrem, Cic.: vereor, ne sufficere non possim, Curt.: non vereor, ne non scribendo te expleam, Cic.: non est periculum, ne idem facere non possit, Cic. – 2) daß ne nach den Verben »sehen, zusehen, untersuchen, erwägen« häufig statt durch daß nicht auch durch ob etwa übersetzt werden kann, cum circumspiceret, ne quid praeteriisset, Varro: singuli pulli tentandi, ne quid habeant in gutture, Colum.: videamus, ne beata vita effici possit, Cic.: qui, ne quod telum occultaretur, exquirerent, Cic.: ähnlich per aliquot dies ea consultatio tenuit, ne non reddita (bona Tarquinii) belli causa, reddita belli materia essent, es dauerte die Erwägung, ob die unterlassene Zurückgabe den Krieg veranlasse, Liv. – Dah. auch ne non = ob etwa nicht, credere omnia, vide, ne non sit necesse, Cic.: cogitandum sit, ne tutior non sit, Cic. – 3) daß ne durch geschweige daß wiedergegeben wird, wenn aus einer weitergreifenden Behauptung der Schluß gezogen werden soll, daß eine eingeschränktere nach dem Vorausgegangenen unzulässig erscheine, zB. vix incedo inanis, ne ire posse cum onere existumes, Plaut. Amph. 330: me vero nihil istorum ne iuvenem quidem movit umquam, ne nunc senem (sc. moveret), Cic. ep. 9, 26, 2: u. so Ter. Andr. 706. Cic. Planc. 27 u. Verr. 4, 52. Sall. Cat. 11, 8. Liv. 3, 52, 9. Tac. ann. 11, 30 N.

    lateinisch-deutsches > ne [2]

  • 20 pergo

    pergo, perrēxī, perrēctum, ere (per u. rego), fort und fort richten, eine Richtung, Bewegung verfolgen, bis nach einem Punkte vordringen u. dgl., u. bes. eine schon begonnene Richtung, Bewegung weiter verfolgen, fortsetzen, I) eig.: α) m. Acc.: iter, Sall., Liv. u.a. (s. Fabri Liv. 21, 30, 1): iter coeptum, Auct. b. Afr.: pergam, quo coepi, hoc iter, Ter. – β) mit Infin.: ire, porro ire, weiter, vorwärts gehen, -marschieren, fürbaß gehen, Liv. (s. Fabri u. Weißenb. Liv. 21, 22, 9. Mützell Curt. 3, 8 [19], 8. p. 97, a): retro ire, Curt.: Saguntum ire, bis S. vordringen, Liv.: hosti obviam ire, Liv.: ire ad hostes, Liv.: ad eum ire, Cic.: navigare Peloponnesum, bis nach dem P. segeln, Liv. – perge linquere aonios specus, spute dich usw., Catull. 61, 27. – γ) absol. = wohin seinen Weg richten, -nehmen, verfolgen, fürbaß gehen, aufbrechen, sich aufmachen, sich weiter begeben, fortgehen, vordringen u. dgl., huc, horsum, Ter.: perge porro, Cic.: domum, Sall.: eādem, quā ceteri, viā, denselben Weg verfolgen, Cic. – alci obviam, entgegengehen, Cornif. rhet.: ad castra, Caes.: in solitudines, Sall. – in Macedoniam ad Planciumque, Cic.: ad delendam urbem Veios, Liv.: adversum hostes, Sall.: in bellum adversus Lacedaemonios, Iustin.: Aethiopiam (nach Äth.), Hieron.: rogitantes quo pergeret (wohin er wolle), ad imperatorem an ad patres, Tac. – m. 1. Supin., nunc, quod occepi, obsonatum pergam, Plaut. mil. 749 (vgl. no. II, B, 1, γ). – impers., ad plebem pergitur, Caecil. com. 185. – II) übtr.: A) im allg., v. abstr. Subjj.: ut ad eas (virtutes) cursim perrectura beata vita videatur, im vollen Laufe seinen Weg nehmen, Cic.: animus ad ultionem voluntate et iudicio pergens, Sen. – impers., non potest ad similitudinem pergi rei, quae necdum est, man kann nicht kommen, Macr. sat. 7, 16, 13. – B) insbes., v. Pers., eine Handlung u. dgl. verfolgen, etw. fort und fort-, mit Eifer betreiben, schon Begonnenes durchführen, darin fortfahren, 1) im allg.: α) mit Acc.: prospere cessura, quae pergerent (was sie vorhätten, was sie wollten), Tac. ann. 1, 28. – β) m. Infin.: sed ut occepisti, perge operā experirier, quid ista epistula narret, Plaut.: id agere perrexi, Cic.: senem trucidare, Tac. – perge tenere istam viam, quam institisti (al. instituisti), Q. Cic. – γ) m. 1. Supin.: optimos fidissimosque socios defensum conservatumque pergit (hört nicht auf), Gell. 6 (7), 3, 7. – δ) absol.: perge (auf denn!), aude, nate! Cic. poët.: pergin? infelix, du bleibst dabei? Plaut.: pergite, Pierides, vorwärts, auf, ans Werk! Verg. – si pergis, wenn du dein Unternehmen weiter verfolgst, wenn du weiter gehst, Liv. – 2) insbes., in der Rede weiter gehen, fortgehen, etw. fortsetzen, mit etw. fortfahren, α) m. Infin.: perge porro dicere od. proloqui, Plaut.: perge quattuor mihi istas partes explicare, Cic.: im Briefstil ellipt., sed pergo praeterita (verst. commemorare), Cic. ad Att. 3, 15, 5: pergit in me maledicta (erg. dicere od. congerere), Cic. Phil. 13, 40. – β) absol.: perge porro, Plaut.: sed perge, ut coeperas, Cic.: pergam atque insequar longius, Cic.: perge de Caesare, Cic. – pergamus ad reliqua, Cic. – / Nach Paul. ex Fest. 215, 3 pergere archaist. auch = expergefacere. – pergin = pergisne, Plaut. mil. 300; Poen. 433: pergitin = pergitisne, Plaut. Pseud. 1249.

    lateinisch-deutsches > pergo

См. также в других словарях:

  • De beata vita — Augustin Thagaste De beata vita (lat., Vom glücklichen Leben) ist der Titel zahlreicher philosophisch theologischer Abhandlungen der Antike und des Mittelalters, die sich mit den Voraussetzungen der Glückseligkeit des Menschen beschäftigen.… …   Deutsch Wikipedia

  • Beata (disambiguation) — Beata may refer to:* Beata, woman s given name; including list of people with the name Beata * Beata Ludovica Albertoni (1674), a sculpture group by the baroque artist Gian Lorenzo Bernini. * Beata , genus of jumping spiders. * Beata Island {Isla …   Wikipedia

  • Beata Beatrix — de Dante Gabriel Rossetti. Beata Beatrix est une huile sur toile du peintre préraphaélite Dante Gabriel Rossetti, terminée en 1872. C est le portrait de Beatrice Portinari du poème Vita Nuova de Dante Alighieri au moment de son d …   Wikipédia en Français

  • Vita Nuova — Dante Alighieri, Fresco in der Bargello Kapelle, Giotto zugeschrieben In seinem Jugendwerk Vita Nova (neuere Schreibung: Vita Nuova, auch La Vita Nuova, italienisch: Das neue Leben) schildert Dante Alighieri seine Liebe zu Beatrice, die sein… …   Deutsch Wikipedia

  • Vita Nova — Dante Alighieri, Fresko in der Bargello Kapelle, Giotto zugeschrieben In seinem Jugendwerk Vita Nova (neuere Schreibung: Vita Nuova, auch La Vita Nuova, italienisch: Das neue Leben) schildert Dante Alighieri seine Liebe zu Beatrice, die sein… …   Deutsch Wikipedia

  • Beata Beatrix (картина Россетти) — …   Википедия

  • De vita beata — ist eine Schrift im Umfang eines antiken Buches aus den Dialogen des römischen Philosophen und Staatsmannes Seneca, die sich mit Reichtum und dem rechten Umgang damit beschäftigt. Inhaltsverzeichnis 1 Hintergrund und Zusammenfassung 2 Inhalt 2.1… …   Deutsch Wikipedia

  • La Vita Nuova — Dante Alighieri, Fresco in der Bargello Kapelle, Giotto zugeschrieben In seinem Jugendwerk Vita Nova (neuere Schreibung: Vita Nuova, auch La Vita Nuova, italienisch: Das neue Leben) schildert Dante Alighieri seine Liebe zu Beatrice, die sein… …   Deutsch Wikipedia

  • De Vita Beata — Seneca the Younger wrote the moral essay De Vita Beata ( On the Happy Life ) to his brother Gallio. In a few words Seneca the Younger explains that the pursuit of happiness is the pursuit of the reason , reason meant not only using logic, but… …   Wikipedia

  • Panis et aqua, vita beata. — См. Собачья жизнь …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

  • Augustine — Gerard O’Daly 1 LIFE AND PHILOSOPHICAL READINGS Augustine was born in Thagaste (modern Souk Ahras in Algeria) in Roman North Africa in AD 354. He died as bishop of Hippo (now Annaba, Algeria) in 430. His education followed the standard Roman… …   History of philosophy

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»